Od wywodu do oczepin


30 maja 2019, 23:55
Po udanych opatrach odbywały się zmówiny(być może od słowa omawiać, zmawiać). Dosłownie w trakcie tego spotkania omawiano warunki zawarcia małżeństwa, czyli ustalano posag (Bruckner: posażny, wyposażyć, jedyny (oprócz sięgania) ślad prasłowa ogólnego na Litwie: segti, sagyti, ‘przypinać’; gdy młoda przy obrządku weselnym sięgała (za rękę) młodego, przy tej to scenie dramatu weselnego składali jej rodzice co jej samej dawali i stąd oznaczał posag jej ‘wyposażenie’; Mańczak: czeskie przestarzałe posag, ‘zamążpójście’; Bańkowski podaje też znaczenia: ‘mienie wniesione do małżeńskiej wspólnoty majątkowej przez żonę’) panny młodej). Po rozmowach nadchodził w końcu dzień wesela. Nazwa ta ma swoje źródło w słowie ‘wesoły’ (Bruckner, Mańczak, Malmor), co znaczyło tylko ‘wesołość, radość, pociecha’. Już w biblii pojawia się sformułowanieradość a wiesiele’. WXVI w.wesele to ‘fest, festyn’, a od XVIII w. ‘ślubne wesele’ (Bruckner). Najpierw następował wyjazd (pana młodego i jego rodziny do domu panny młodej). Ludzie niezaproszeni na wesele ustawiali się na drodze (taką formację nazywano bramą), żądając tak zwanego wykupnego, czyli alkoholu w zamian za przepuszczenie.Oba wyrazy mają niepewną etymologię. Możemy się domyślać, że wyjazd jest związany z ‘jazdą’, zaś wykupne z ‘kupnem’. Ważnym elementem przed ślubem jest udzielenie błogosławieństwa narzeczonym. Sławski podaje przy błogosławić formy ‘sprzyjać, żegnać, modlić się’ (czeskie odpowiednik to blagoslaviti). Bruckner powiązania odnalazł w słowie błogi. Samo błogosławieństwo jest formą pożegnania dzieci przez rodziców i przekazaniem im najlepszych życzeń w życiu małżeńskim. Po ślubie w kościele, najczęściej w domu panny młodej, następował obiad (Bruckner: obiadować, a w XVI w. obiedwać; przypomina też czeskie obiedwati; Kurczabowa-Długosz wyprowadza obiad od ‘jeść’). Jednym tradycyjnym elementów zabawy weselnej były oczepiny, które to pochodzą od słowa ‘czepiec’ (Bruckner: „gdy pannę młodą oczepiają; takie samo znaczenie u wszystkich Słowian”). Taka etymologia wiążę się ze zwyczajem noszenia przez mężatki czepca, a więc ‘dawnego specjalnego okrycia głowy’ (Boryś: też ‘zbiórka pieniędzy podczas wesela” i ‘taniec panny młodej’). Oczepiny zatem to symbol zmiany stanu cywilnego, pobrzmiewa w tym też obrzęd zdejmowania dziewiczego wianka uplecionego z kwiatów. Przecież wesele kończyło się dawniej pokładzinami, a więc wspólną pierwszą nocą młodych małżonków.
Do tej pory nie pojawił się jeszcze żaden komentarz. Ale Ty możesz to zmienić ;)

Dodaj komentarz